De onlangs overleden Arthur Jones (80) – uitvinder van Nautilus - heeft het fitness eigenhandig uit het Stenen Tijdperk gehaald, daarover is bijna iedereen het eens. Maar dat halters, dumbbells en kabelmachines definitief tot het verleden behoren, dat heeft hij nooit waar kunnen maken. Gelukkig maar. Een ‘in memoriam’ voor een gek met goede ideeën.
Zijn belangrijkste goede idee, was om te breken met het klassieke hoge trainingsvolume van old school bodybuilding, waarvan Arnold Schwarzenegger de bekendste vertegenwoordiger was. Drie tot vier verschillende oefeningen van 4 sets met 8 herhalingen gemiddeld per spiergroep was heel gewoon. Bodybuilders waren slaven die per training zomaar drie uur onder het ijzer lagen. Maar extreem als hij was, schoot Jones door in het tegenovergestelde principe van een minimaal volume met maximale intensiteit. Het idee had Jones in zijn carrière als exotische dierenvanger en handelaar gekregen door naar leeuwen te kijken. ‘Die doen de hele dag niks. Ze slapen, ze eten en heel af-en-toe komen ze in actie als ze een prooi moeten verschalken’, aldus Jones. Met andere woorden, geen urenlange sessies die meer afbreken dan opbouwen, maar ultrakorte en ultra-intensieve trainingen, met daarna vier, vijf dagen herstel. Hij ontwikkelde er een bepaalde multifunctionele machine voor, waarvan hij het prototype (eind jaren zestig) ‘Het Blauwe Monster’ doopte. Commercieel zou dat zijn beste idee blijken te zijn.
Nautilus: moeder van alle machines
Het Blauwe Monster (vanwege de kleur waarin Arthur Jones hem liet verven) groeide uit tot de eerste multifunctionele machine in de geschiedenis van fitness, en Jones benaderde diverse bodybuilders om zowel zijn trainingmachines als trainingsleer uit te proberen. Arnold Schwarzenegger, Casey Viator, Franco Columbu, de gebroeders Mike en Ray Mentzer en Sergio Oliva zijn daarvan de bekendsten. De enigen waar Jones echt tevreden over was, waren Casey Viator en Franco Columbu. Schwarzenegger en Oliva hielden het al snel voor gezien, de Mentzerbroeders bleven wat langer hangen, maar de intensiteit was zelfs dit ‘heavy duty’ duo te machtig. Mike Mentzer pastte de trainingsprincipes van Arthur Jones wat aan en bracht het aan de man onder de naam ‘heavy duty’ (niet vertalen met ‘zware plicht’, zoals nogal eens gebeurd, maar gewoon lezen als ‘hoogintensief’).
De machines van Nautilus ontwikkelden zich tot de gold standard in fitness en haalden commercieel gezien fitness uit het Stenen Tijdperk van halters en dumbbells.
De Nautilusparadox
Ga je uit van de originele trainingsprincipes van Arthur Jones, dan is het succes van Nautilus eigenlijk paradoxaal. Wat Jones onder hoge intensiteit verstond was eigenlijk onmogelijk. Elke spiergroep trainen met één set van een oefening met maximale intensiteit, daar gaat zelfs de sterkste bodybuilder letterlijk en figuurlijk van over zijn nek. De intensiteit waarmee de meeste mensen op Nautilus of machines van andere merken trainen zal alleen bij de absolute beginner een zekere ontwikkeling geven en dan nog alleen als het volume aardig wordt opgekrikt. Kortom, Nautilus wordt niet benut waar Arthur Jones het voor ontworpen heeft. Gelukkig zit er geen teller op de machine die na een set voor een bepaalde oefening de boel op slot zet. Verder heeft nog geen enkele machine – hoe multifunctioneel ook – de veelzijdigheid van halters en dumbbells kunnen evenaren. Het Stenen Tijdperk mag dan voorbij zijn, het IJzeren Tijdperk zal nog wel een tijdje duren.
